Logo

Duo Passiones Acaunensium martyrum

Diese Website enthält die Transkriptionen der beiden Passiones der Märtyrer von Acaunus. Verfasser sind ein Anonymus gegen 400 n. Chr. und Eucherius von Lyon gegen 450 n. Chr. Zusatzmaterialien helfen beim Verständnis. Die Website dient der Vorbereitung einer neuen Edition.

12t+* Reims, B.M., 1408 (olim 1142/780), XIIe s. (2e moitié), St-Thierry, O.S.B.; légendier (les saints sont rangés selon l'ordre du calendrier, du 1er mai au 29 septembre; voir Charleville-Mézières, B.M. 196 F2) ─ f. 214v─218v (BHL 5737, 5740, 5745; false 1142 Krusch)
Explicit passio sancti Mathei apostoli et evangeliste, incipit prefatio Eucherii epi in passionem sancti Mauricii sociorumque eius.

(Prologus Eucherii) Christi sanctorum passionem, qui Agaunum glorioso sanguine illustrant, pro honore gestorum stilo explicavimus, ea utique fide, qua ad nos martirii ordo pervenit. Nam per succedentium relationem rei geste mundum memoria intercidit. Et si pro martiribus singulis loca singula, que eos possident, vel singule urbes insignes habentur, nec inmerito, quia pro deo summo preciosissimas [sancti] animas refuderunt [quanta excolendus ...]. Nunc iam ipsam beatissime passionis causam loquamur.

Explicit prefatio Eucherii epi. Epistula eiusdem ad Silvium epm:

Domino sancto et beatissimo in Christo Silvio epo Eucherius eps.

Misi ad beatitudinem tuam scriptam nostrorum martyrum passionem. Verebar namque, ne per incuriam tam gloriosi gesta martirii ab hominum memoria tempus aboleret. Porro ab lacuna eis auctoribus rei ipsius veritatem quesivi, ab his utique, qui affirmabant se ab epo Genevense sancto [Isaac] hunc quem protuli passionis ordinem cognovisse, qui credo rursum hec [retro] a [beatissimo episcopo Theodoro,] viro temporis interioris acceperit. Itaque cum alii ex diversis locis atque provinciis in honorem officiumque sanctorum auri atque argenti diversarumque rerum munera offerunt, nos scripta [haec nostra], si vobis suffragantibus dignantur, offerri (offerri super eras.), utique exposcentes pro his intercessionem omnium delictorum atque in posterum iuge praesidium patronorum semper meorum. Mementote vos quoque nostri in conspectu domini semper officiis inherentes, domine et sancte et merito beatissime frater.

Explicit epistula, incipit passio sancti Mauricii sociorumque eius.

(1) Dioclicianus quondam Romane rei publice princeps, cum ad imperium totius orbis fuisset electus aliquasque provincias perturbari quorundam presumptione perspiceret, ad consortium imperii vel laboris olim sibi commilitonem Herculium Maximianum Cesarem fecit eumque contra Amandum et Elianum, qui in Bagaudarum loco presumptione servili arma commoverant, ad Gallias destinavit. Cui propter supplementum exercitus legionem Thebeam ex orientalibus militibus ire praecepit; que legio sex milia [ac] sexcentos sexaginta sex viros validos animis et instructos armis antiquorum Romanorum habebat exemplo. Hii igitur milites Christiane religionis ritum orientali tradicione susceperant ab Iherosolimitane urbis epo, et fidei sacre virtutem armis omnibus praeponebant; urbem quippe Romanam itinere aggredientes eandem Christianitatis fidem, quam acceperant, apud beatum Marcellinum, praedicte Romane urbis pontificem, confirmarunt, ut ante gladio interirent quam sacram fidem Christi, quam susceperant, violarent. Recepti igitur Christiane religionis cultores, armis milicie precluentes a Dioclitiano Cesare iubentur, ut post Maximianum collegam itinere, quo ceperant, Gallias tenderent.

(2) Maximianus Cesar usu quidem milicie bellis aptus, sed idolorum precipuus cultor, ferus animo, avaricia anxius, opere crudelis, libidini deditus ceterisque viciis obsessus potestatem imperialem nimia crudelitate polluerat. In Gallias properans ad Alpium Apenninarum aditum venit. Transmeantibus ergo iter Alpium post arduam et horridam viam subito equalis loci campestris occurrit grata planicies. Quo in loco oppidum factum est quod Octodori nomen accepit, circa quod irrigua fluminibus prata aut agrorum fertilis cultura protenditur. Deinde Rodani fluminis cursus offertur, qui mole sua leniter fluens regionis ipsius gratiam propria amenitate commendat. Transcensis igitur Alpibus Maximianus Cesar Octodorum venit ibique sacrificaturus idolis suis convenire exercitum iussit, attroci proposita iussione, ut per aras demonibus consecratas iurarent coequalibus sibi animis contra Bagaudarum turbas esse pugnandum, Christianos vero velut inimicos diis suis ab omnibus persequendos. Quod cum primum pervenit ad noticiam Thebee legionis, preteriens Octodorense oppidum ad locum, cui Agauno nomen est, celeriter properavit, ut octo milium spacio ab Octodoro separata necessitatem commitendi sacrilegii preteriret. Quo in loco ita vastis rupibus Rodani fluminis cursus artatur, ut commeandi facultate subtracta constratis pontibus viam fieri itineris necessitas imperaret. Undique tamen imminentibus saxis parvus quidem sed amenus et irriguus fontibus campus includitur, ubi fessi milites legionis Thebee post laborem tanti itineris resederant. O quanta reverencia excolendus est sacer locus iste, in quo tot pro Christo martyrum milia ferro Caesaris puniuntur!

(3) Maximianus Cesar, dum ad sacramenta superius memorata cunctos in exercitu suo cogeret, agnovit pretergressam ut diximus legionem. Et subito iracundie furore repletus satellites mittit, ut legionem ad sacramentorum suorum sacrilegia revocarent.

Si quis tunc veri dei cultum profiteri audebat sparsis usquequaque militum turmis vel ad supplicia vel ad necem rapiebatur ac velut vacatione barbaris data prorsus in religionem arma commoverat. Erat in eadem legione primicerius Mauricius et signifer Exuperius et Candidus senator, qui ita commilitonibus suis praeerant, ut amore potius vel equalitatibus quam terrore militari obedienda preciperent, viri in rebus bellicis strenui et virtute nobiles sed fide in deo nobiliores. Erga imperatorem fortitudine, erga Christum devotione certabant. Evvangelici praecepti sub armis custodes reddebant que dei erant deo et que Cesaris Cesari restituebant. Requirunt itaque, quid Maximianus Cesar ira dictante mandasset. Dictum ab his est, quod Cesar iuberet milites omnes immolare hostias, libare sacrificia et sacramenta fanatici ordinis attrectare; iubere Cesarem, ut legio festinanter reverteretur et ad commilitonum se prepararet exemplum. Tunc hi, qui preerant legioni, miti affatu dederunt responsum, ob hoc transgressos Octodorum quia iam fama ad eos de sarificiorum ordine pervenisset; fas sibi visum esse, ne demonum aris Christiani contaminari viderentur; esse sibi in animo deum vivum colere et traditam orientali more religionem usque ad finem vite perhenniter custodire, ad bellorum usum paratam legionis esse virtutem, ad committenda vero sacrilegia, sicut Cesar praecepit, Octodorum non redire.

(4) Reversus itaque satelles nunciavit obstinatos esse animos legionis nec velle praeceptis imperatoris obedire. Tunc Maximianus Cesar iracundie nimietate succensus ad hanc vocem subito furore prosilivit dicens: "Ergone milites mei imperatoria precepta et sacrificiorum meorum ordinem spernunt! Statuenda esset vindicta publica, etiam si tantum maiestatem regiam contempnere voluissent. Iungitur despectui meo celestis iniuria et mecum pariter religio Romana contempnitur. Senciat contumax miles me non solum mihi sed etiam diis meis dare posse vindictam. Iam nunc fidissimorum meorum turba festinet, decimum quemque morti funesta sors prebeat, discant equalium nece quos ordo premiserit moriendi, qualiter Maximianus vel sibi vel diis suis hac severitate dederit ultionem!"

(5) Post hanc vocem apparitoris iussio infaustum porrigitur, ad legionem velociter properatur, crudelia precepta reserantur. Traduntur neci quos ordo repperit numerandi; leti percussoribus cervices prebent solaque inter eos erat de gloriose mortis acceleratione contentio. Perfecto itaque scelere ut Octodorum legio redeat iubetur. Tunc Mauricius primicerius paululum a satellitibus segregatus regiis convocat legionem et hac oratione sanctiores alloquitur: "Gratulor virtuti vestre, commilitones optimi, quod amore religionis nullam vobis Cesaris precepta attulere formidinem. Gaudentibus quodammodo animis tradi ad necem gloriosam commilitones vestros vidistis, quibus timui, ne quisquam, quod armatis facile est, specie defensionis beatissimis funeribus obviam ire temptaret. Iam michi ad huius rei interdictum Christi nostri parabatur exemplum, qui exemptum vagina apostoli gladium proprie vocis iussione recondidit, docens maiorem armis omnibus Christiane confidencie esse virtutem. Hic deus Christus plane mentes vestras manusque prohibuit, ne quisquam divino operi mortalibus dextris obstitisset. Quin immo cepti operis fidem perhenni religione complete. Hactenus exempla sacris inserta codicibus legebamus, iam nunc per nosmetipsos quos sequi deberemus aspeximus. Ecce vallatus sum commilitonum meorum corporibus, quos de latere meo funestus satelles abstraxit; aspersus sum cruore sanctorum et sacri sanguinis reliquias vestibus meis porto et dubito eorum sequi necem, quorum gratulans ammiror exemplum. Non magnopere curandum est quid imperator iubeat, qui sorte michi mortis equalis est. Si habere aliquid virium imperatoria precepta potuissent, circa beatissimorum trium puerorum corpora regis Persarum valuisset incendium, nec contempnere ora leonum lacu clausus aut evadere potuisset propheta. Sacramenta olim dedisse nos memini, quod contemptu lucis istius et desperatione vite defensare rem publicam deberemus. Iam tunc promisi mei corporis vilitatem et spopondi hanc imperatoribus fidem, nec tamen mihi ullus [tunc] regna celestia promittebat. Quid Christo spondente faciendum est, si hoc potuimus milicie devotione promittere, quin immo, fortissimi commilitones, olim devotas animas subdamus preciosissime passioni. Sit nobis virilis animus, fides inviolata permaneat. Iam cerno ante tribunal Christi stantes eos, quos neci paulo ante satelles regius deputavit. Illa vera gloria est, que eternitatem beatam vite huius brevitate mercatur. Equales omnes animo una voce responsum demus satellitibus, id nuncia: "Milites quidem, Caesar, tui sumus et ad defensionem rei publice Romana arma suscepimus nec umquam aut desertores bellorum aut proditores milicie fuimus aut ignavie vel formidinis meruimus subire flagitium. Tuis etiam obtemperaremus preceptis, nisi instituti legibus Christianis demonum cultus et aras semper pollutas sanguine vitaremus. Comperimus precepisse te aut sacrilegis pollui Christianos aut de denis interfectis nos velle terreri. Non inquiras longius latitantes, nos omnes Christianos esse cognosce. Habes potestati tue subdita omnium corpora, auctorem vero suum respicientes Christum animas non tenebis". Hec sicut vir sanctus dixerat, legionis probantur assensu et Cesari per satellites nunciantur.

(6) Tunc preses in presenti precepit iussione ut iterum decimum renovate crudelitatis ordo consumeret. Post hanc vocem ad legionem velociter properatur, crudelia precepta peraguntur, [reliqui vero ut Octodorum redeant iubetur]. Tunc Exuperius, quem ante principem vel campiductorem, [superius] memoravi, correptis legionis sue signis hac circumstantem oratione confirmat: "Tenere me, commilitones optimi, secularium quidem bellorum signa perspicitis, sed non ad hec arma provoco, nec ad hec bella animos vestros virtutemque cohortor. Aliud nobis genus eligendum est preliorum. Non per hos potestis gladios ad regna celestia properare. Robur nobis opus est animorum, invicta defensio est, fidem quam deo promisimus in ultimis custodire. Iam de commilitonum nostrorum gloria, quam divino cernebant optutu, - superest ut victori deo gratias agamus -, gloriosus vir Mauricius est locutus; ego vobis victoriam plenam, si Christo creditis, repromitto. Proiciant dextere nostre arma ista cum signis militaribus! Prestabit hoc Christus, ut mox in ipso celesti, sicut promittitur, regno alia vobis Exuperium vestrum videatis signa monstrare. Vadat quin immo funestus satelles et hec truculento regi nunciet: "Milites, imperator, tui sumus, sed tamen servitutem liberi confitemur dei. Tibi miliciam debemus, illi innocentiam. A te stipendium laboris accepimus, ab illo vite exordium sumpsimus. Sequi imperatorem in hoc nequaquam possumus, ut auctorem nostrum negemus deum [...], auctorem vero velis nolis tuum. Non nos adversum te, imperator, armavit ipsa, que fortissima est in periculis, desperacio. Tenemus arma et non resistimus, quia mori, non occidere volumus, et innocentes interire, non noxii vivere preoptamus. Sed quod in nos ultra statueris, [...] igne tormento ferro subire parati sumus. [Christiani sumus, persequi Christianos non possumus.] Inexsuperabiles legionis istius animos agnosce! Tela proicimus, exarmatas quidem dextras satelles tuus, sed armatum fide catholica pectus inveniet. Occide, prosterne, secandas gladiis percussoribus cervices praebemus intrepidi. Hec nobis iocundiora sunt, dummodo [quia] te cum sacrilegiis tuis contempnimus, cum ad regna iam nunc celestia properamus. Fraglabat enim iam tunc in beatissimis viris martirii gloriosus odor. Hec mandata legionis remeans ad Maximianum Cesarem [satelles] nunciavit.

(7) At ille cum audisset talia obstinatosque in fide Christi cerneret animos virorum, desperans gloriosam eorum constanciam posse revocari, quasi nichil iterato fuisset scelere perpetratum, ire propere exercitum iubet et circumfundi [imperat] legionem nullumque de tanto sanctorum exercitu precepit relinqui. Ventum est itaque et circumstitit beatam legionem turba carnificum. Qui cum missi ad beatissimam legionem venissent, stringunt in sanctos impium ferrum, mori non recusantes vite amore. Cedebantur itaque passim gladiis, non reclamantes saltim aut repugnantes, sed depositis armis cervices persecutoribus prebentes et iugulum percussoribus vel intectum corpus offerentes. Non vel [ipsa] suorum multitudine, non armorum municione elati sunt, ut [ferro] conarentur asserere iusticie causam, sed hoc solum reminiscentes se illum confiteri, qui nec reclamando ad occisionem ductus est et tanquam agnus non aperuit os suum, ipsi quoque tanquam grex dominicus ovium laniari, tanquam ab irruentibus lupis passi sunt. Omnis etas sine discretione perimitur. Lanianturque beata corpora et devotas deo animas fidelis mortis professione commendant. Operta est terra [illic] procumbentibus in morte corporibus iustorum fluxeruntque preciosi sanguinis rivi. Que umquam rabies absque bello tantam humanorum corporum stragem dedit, que feritas ex sentencia sua tot simul perire vel reos iussit! Ne iusti punirentur multitudo non optinuit, cum inultum esse soleat quod multitudo delinquit. Hac igitur crudelitate inmanissimi tiranni confectus est ille sanctorum populus, qui contempsit rem presencium ob spem futurorum. Sic interfecta est illa plane angelica legio, que ut credimus cum illis angelorum legionibus iam collaudat deum in celis. Peracta tandem cede inter omnes sanctorum persecutores preda dividitur. Namque Maximianus facultatem dederat, ut quisquis legionis illius militem iugulasset interempti spoliis uteretur. Divisa igitur omnium preda ad vescendum epulandumque victrix turba consedit,

(8) cum interea veteranus quidam ultime etatis senio fatigatus nomine Victor, qui nec legionis eiusdem fuit neque miles ad contaminatum cedibus locum itineris necessitate ductus est. Dum ad epulas pro etatis veneratione ab omnibus rogaretur, requirere cepit, quenam causa esset leticiae, quod inter tot corpora interemptorum gaudentes exultantesque possent milites epulari. Dictum ab his est, quod legio Christiane legis studio cerimonias Romanas cultumque deorum pariter cum imperatoris iussionibus contempnere voluisset dataque neci esset, ut discipline militaris traditus ordo severius teneretur. Tunc Victor alte gemitum trahens graviterque suspirans detestatus convivas detestatus[que] convivium exclamat: Heu me, quid per tot annorum miliciam ad hanc infelicem etatem veni et hac legione militare non merui; quam bene inter tales gloriose mortis honore donatus finem vite invenire potuissem! Saltem, si conmilito indignus eram, vel me ante actas horas viandi necessitas detulisset, ut senilis pectoris cruor tantorum virorum victimis misceretur! Optuleram corpus hoc neci, dummodo tante laudis consorcio non carerem. Talia dicentem profanorum turba statim vallavit, quem utrum Christianus esset respondere minaciter iubet.

(9) At ille paululum oculos ad celum erigens tali percunctantibus sermone respondit: "Longus me vivendi usus ad hanc, quam videtis, perduxit etatem. Quecumque in hoc mundo aguntur, aut studium repperit aut rerum volubilitas agit aut varius semper casus infestat; quodcumque volumus, optamus, scimus et cupimus, totus mundus caligine submersus tenebris circumfluentibus latet, nisi nobis aut viam Christus ostenderit aut lumen Christus effulserit. Quod ego fideli mente perpendens utinam ultimo contester affectu, quod si me ad tempus paulo ante trucidate legionis itineris necessitas detulisset, conviviis vel epulis vestris horum funerum consorcium praetulissem. Sed etiam nunc prestabit Christus hoc, ut Christianum me vel post professionem meam transire ulterius per beata funera non sinatis. Hec [eum] loquentem subita percussoris obtruncat insania. Ita vir sanctus celeri confessione consorcium sanctorum promeruit ceterisque martiribus in eo loco sicut morte ita est honore coniunctus.

(13) Hec nobis tantum de numerosa multitudine ista martirum comperta sunt nomina, id est beatissimorum Mauricii, Exuperii, Candidi, Innocentii, Victoris atque Vitalis. Cetera vero nomina nobis quidem incognita sed in libro vite sunt scripta.

(14) Nam in [hac] eadem legione fuisse dicuntur etiam [illi] Ursus et Victor, quos Salodoro passos fama confirmat. Salodorum vero castrum est super Arola flumen non longe a Reno positum.

(15) Neque illud silendum est, quem inde Maximianus progressus exitum consecutus est. Cum dispositis insidiis genero suo Constantino tunc regnum tenenti mortem moliretur, deprehenso dolo illius apud Massiliam captus nec multo post strangulatus teterrimoque [hoc] supplicio affectus impiam vitam digna morte finivit.

(16) At vero beatissimorum martyrum corpora post multos passionis annos sancto Theodoro, illius loci episcopo, revelata traduntur. In quorum honore cum construeretur basilica, que vaste tunc adiuncta rupi uno tantum latere acclinis iacebat, ita usque ad tempora Ambrosii, eiusdem loci abbatis, ut fuerat, permansit, nunc vero iubente eodem preclaro meritis Ambrosio, loci illlius abbate, denuo edificata reclinis esse dinoscitur.

(20) Neque enim hoc omittendum est, quod per longum temporis tractum beati Innocencii martiris membra Rodanus revelavit. Iugi enim eluvii inundacione vicinum in se cespitem vergens religiosa quadam soli pernicie ad sepulturam martiris famulatrix unda pervenit. Prolatas namque reliquias leniter lambens non ideo a sinu terre protulit, ut in gurgitis sui procellam demergeret, sed ob gloriosam devotionem intra ambitum basilice ceteris martiribus sepulture preceperat sociari. Cuius translacionem a sancte recordacionis Domiciano Genevense et Grato Augustane urbis vel Protasio, tunc temporis loci illius epo, celebratam recolentes cotidiana veneracione et laudibus frequentamus.

(17) Quid miraculi tempore instaurationis templi sanctorum apparuerit nequaquam putavi tacendum: Accidit ut inter reliquos artifices, qui invitati ad hoc opus convenisse videbantur, quidam esset faber aurifex, quem adhuc gentilem esse constaret. Hic cum dominico die, quo ceteri ad expectanda huius diei festa abscesserant, in eadem domo, in qua artem agebat, solus substitisset, in illo secreto subito mane ab astantibus sanctis hic idem aurifex rapitur atque ad penam vel ad supplicia distenditur; et visibiliter turbam martyrum cernens verberatus etiam increpatur, quod vel die dominico ecclesie deesset vel illud [fabricae] opus sanctum suscipere gentilis auderet. Quod ideo misericorditer a sanctis factum constitit, ut aurifex ille consternatus et territus salutare sibi nomen deposceret, ac deinceps in eodem opere iam fidelis factus attencius perseveraret. Quod et ita factum est; statim namque Christianus factus est.

(18) Neque illud in sanctorum miraculis praetermittam, quod per eadem fere loca omnibus notum est: Materfamilias Quinti, egregii atque honorati viri, cum ita paralisi fuisset obstricta, ut ei etiam pedum usus negaretur, a viro suo, ut illuc per multum itineris spacium deferretur, poposcit. Quo cum pervenisset, in sanctorum martyrum basylicam famulantium manibus illata pedibus ad diversorium rediit ac sanitati de premortuis restituta membris miraculum suum ipsa circumtulit.

(24) Mulier quedam filium suum unicum ad hoc monasterium adducens abbati tradidit erudiendum, videlicet ut factus clericus sanctis manciparetur officiis. Verum cum iam spiritualibus eruditus esset in litteris, et cum reliquis clericis in choro canentium psalleret, modica pulsatus febre spiritum exalavit. Currit mater ad obsequium funeris orbata plangens, et maternos perfundens gemitus sepelivit filium. At tamen non sufficiunt he lacrime doloris, que in exequiis effuse sunt, sed per singulos dies veniebat et super sepulcrum nati sui emissis in altum vocibus eiulabat. Cui tantum apparens per visum nocte beatus Mauricius ait "Quid tu o mulier incessanter obitum filii plangens numquam desistis a luctu?" Cui illa: "Dies" inquit "vite mee hunc planctum non explebunt, sed dum advixero, semper defleam unicum meum, nec umquam mitigabor a lacrimis, donec oculos corporis huius de vita mors concludat" Cui ille: "Noli ita" ait "quasi mortuum flere, sed equanimiter age; scias eum nobiscum habitare et vite perhennis consorcio nobiscum perfrui. Et ut veraciter credas certa esse, que loquor, surge crastina die ad matutinum et audies vocem eius inter choros psallentium monachorum. Et non solum die crastina, sed etiam omnibus diebus vite tue cum veneris, audies inter choros psallentium vocem eius. Ideoque ne fleveris, eo quod gaudere oporteat potius quam lugere". Surgit mulier longaque ducit suspiria, nec obdormit in stratu suo, donec signum consurgendi in nocturnas laudes commoveatur a monachis. Quo commoto accedit ad ecclesiam, aliqua de visione quam viderat probatura. Nichil enim preteriit de pollicitacione sancta, sed que fuerant divinitus nunciata mox cognoscuntur impleta. Verum ubi a cantore antiphonam inchoante caterva suscepit monachorum, audit genitrix parvuli vocem; cognoscit; gratias agit deo. Illud quoque, quod martyris ore promissum habebatur, prorsus impletum est, ut omnibus diebus vite sue, cum accessisset mulier ad psallentium chorum, audiret huius infantuli inter reliqua modulamina vocem.

(25) Cum autem Guntrannus rex spiritualibus actionibus se mancipasset, ut relictis seculi pompis thesauros suos ecclesiis et pauperibus erogaret, accidit ut per quendam presbiterum munera fratribus, qui sanctis Agaunensibus deserviunt, ex voto transmitteret, precipiens presbitero, ut ad eum rediens sanctorum sibi reliquias exhiberet. Igitur dum impleta preceptione regis cum his regrederetur pignoribus, Limanni laci alveum navigaturus ingreditur. Pertrahitur autem lacus ille in longitudine quasi stadiis quadringentis, in latitudine vero stadiis centum quinquaginta. Denique cum revertens presbiter, ut diximus, navigium hoc fuisset aggressus, subito tempestas magna exorta fluctus tulit ad sidera, surgunt undarum montes et nunc puppis prora descendente fertur in altum, nunc iterum dimersa puppi prora tollitur in sublime. Turbantur naute et nichil aliud nisi sola mors in hoc periculo prestolatur. Tunc presbiter cum videret se his fluctibus obrui et spumis ipsarum undarum graviter operiri, extractam collo capsulam, qua sanctorum pignora continebantur, undis tumentibus fide obiecit ac sanctorum presidium clara invocat voce dicens: " Ne peream in his fluctibus, virtutem vestram deprecor, martires gloriosi, sed potius qui fide vos invocantibus prebetis auxilium, michi, queso, dexteram salutis dignemini porrigere! Fluctus tumentes opprimite, ventorum flamina bachantium sedate, nosque ad litus optatum vestri adiutorii opere perducite!" Et hec dicens cessante vento undis detumescentibus evecti sunt ad litus. Hec eodem referente agnovimus presbitero. In predicto quoque stagno ferunt tructarum piscium tantam magnitudinem, ut usque ad centum librarum pondera possint trutinari.

(19) Hec [duo] tantum miracula passionis sanctorum inserenda credidi. Ceterum satis multa sunt, que vel in purgatione demonum vel in restauratione claudorum aut sanitate febrium ceterisque infirmitatibus cotidie illic per servos suos virtus domini operatur, que multa narrarentur, si per singula scriberentur. Tamen fidelium cordibus absque lectione cognita esse cognoscuntur, [quae] quanta et qualia miracula ilic per sanctos suos ad honorem et gloriam nominis sui dominus operari non desinit.

Pro eo ipso die noctuque psalmorum himnorumque decantacio [..] non desistit, que iubente sancto et preclaro Christi martire beato Sigismundo rege est instituta et usque hodie deo protegente conservatur. [Et] Propterea denique illic degentes mente et ore deo debitas incessanter laudes reboant, quorum suffragiis sanctorum exultant gaudenter et non solum illic, sed ubique vel in honore ipsorum martyrum ecclesie fabricantur, vel eorum veneratio digne percolitur, seu quocumque loco ipsorum reliquiarum memoracio celebratur, non solum corporum, sed animarum pleniter sanctorum meritis morbis subvenitur, auxiliante domino nostro Iesu Christo, qui in plenitudine divinitatis cum patre et vivificantis virtute spiritus sancti vivit et regnat deus per infinitatem omnium seculorum. Amen.

Item sermo in festivitatem sancti Mauricii sociorumque eius. [Dolbeau 26,1]