(1) Diocletianus, cum ad imperium totius orbis electus fuisset omnesque provincias quorundam presumptione vidisset turbari, ad consortium sui laboris Maximianum Celerem secum assumpsit. Cumque ad Gallias contra Amandum et Elianum eum mitteret, in comitatum Thebeam legionem habentem VI milia sexcentos sexaginta VI viros animidis validos et armis instructos antiquorum more Romanorum,

(2) transitis Alpibus Maximianus Cesar Octodorum venit ibique sacrificaturus ydolis exercitum convenire praecepit, sacrificaturum se in bellum futurum coniurare et praecipue contra Christianos velut hostes publicos conspirare precepit. Quo audito ne ydolis immolaretur aliquantulum precessit et in loco ameno consedit.

(3) Maximianus autem audiens legionem sanctam precessisse, misit satellites suos ad revocandum eos. Tunc Mauricius primicerius et signifer Candidus Exuperius et Victor senatores se responderunt ideo precessisse ne demonibus ymmolarent. Dixerunt etiam nefas esse Christianis ydola coli et Christum solum deum, et iterum negare affirmant et se paratos esse contra hostes Romanos pugnare, sed ad committenda scelera nolle redire.

(4) Quo audito Maximianus commotus est et ait: "Iungitur despectui meo celestis iniuria et mecum Romano religio contempnitur. Nunc ergo fidelissima mea turba festinet et quemcumque eorum decimum secundum numerum ad terrorem aliorum occidat.

(5) Hoc facto Mauritius suos confortat in domino dicens: "Gratulor enim virtuti vestre, commilitones mei, quod amore religionis nulla vobis Cesaris precepta incusare formidⁱⁿem; ipse deus noster manus nostras tenuit, ne divino opere manus armata obviaret. Sit nobis virilis animus, fides inviolata permaneat! Iam ante tribunal Christi stantes eos video quos neci paulo ante satellites regis deputaverunt; hec gloria eterna, que vite brevitate comparatur.

(6) Orum et Maximianus audivit,iterum eos mortificare precepit, illis occisis ceteri in eodem loco residentes permanserunt. Flag^rabat in beatissimis martyribus gloriosus ardor. Quos Exuperius confortavit tali ratione: "Tenere me secularium bellorum signa videtis, sed ad haec arma non vos provoco, quia aliud genus preliorum nobis eligendum est; nos (?) non per gladios hostis (=hos [potes]tis) ad regna celorum pervenire. Iam de gloria martyrum, quam vidit, Mauritius locutus est. Ego vero promitto vobis eternam gloriam, proiciant dextere vestre arma ista cum signis militaribus, quia vocat nos Christus in celis, ut immortalibus induamini armis et gloria eterna."

(7) Tunc Maximianus precepit omnes sine discretione etatum et numerorum ictu gladii perire. Cede peracta et inter omnes percussores sanctorum preda divisa victrix turba ad vescendum consedit.

(8) Interea quidam niteranus nomine Victor advenit et que inter occisis leticia esset quesivit. Audito autem hoc facto cepit eos testari, et se tali victorie defuisse conqueri.

(9) Illi autem audientes eum esse Christianum inter epulas eum occiderunt et sic omnes migraverunt ad dominum.

(16) At vero beatissimorum corpora post multos annos sancto Theodoro, eiusdem loci epo revelata traduntur. In quorum honore construebatur basilica que vasti adiuncta rupi uno tantum lateri aclinus iacet.

(17) Accidit autem inter alia miracula ut inter reliquos artifices quidam esset gentilis faber, qui die dominico aliis abeuntibus in opere permansit, et ecce raptus ad loca penarum verberabatur quia solus die dominico adesset et sanctorum ecclesia ipse gentilis fabricare audi^ret. Quod a deo misericorditer et sanctis factum constitit, ut faber ille consternatus et territus salutare sibi nomen posceret, statimque baptismum susciperet.

(18) Contigit autem ut mater familias Quinti Egyptii (-tū), honorati viri, cum ita paralysi vexaretur, nunc (nc=ut) ei et usus pedum negaretur, a viro suo Agauno per multum itineris spacium illuc deferri poposscisset. Quo cum venisset sanctorum mrm basilice manibus famulatum illata pedibus ad versariorum rediit ac sanitati restituta hoc suum miraculum circumfert.

(19) Hec et alia miracula deus per sanctos suos operatus est.

[Cosme et Damiani]