[praecedit cap. (1)-(2) PE]

(1) Temporibus Diocliciani, quondam Romani rei publicę principis, cum ad imperium tocius orbis fuisset electus omnesque provincias turbari quarumdam pręsumptione perspiceret, ad consortium imperii vel laboris olim sibi commilitonem Herculium Maximianum Cęsarem fecit eunque contra Amandum et Elianum, qui in Bagaudorum nomine presumptione servili arma commoverant, ad Galliam destinavit. Cui ad supplimentum exercitus legionem Thebeam ex orientalibus militibus ire precępit. Quę legio sex milia sexcentos sexaginta sex viros validos animis et instructis armis antiquorum Romanorum habebat exemplo.

R Sanctus Mauricius legionem sanctam premonuit, ut ad celestia regna properaret. Beatus Exsuperius miles Candidus et Victor et beatus Innocentius iunctis meritis se sociaverunt. Sancti perfidem vicerunt, regna operati sunt, iustitiam adepti sunt, repromissiones Iunctis meritis

LII Hi igitur milites Christianę religionis ritum orientali traditione susceperant a Hierosolimitanę urbis episcopo fidemque sacrę virtutis [et] armis omnibus proponebant. Ad urbem quippe Romam itinere attingentes eandem Christianitatis fidem, quam acceperant, apud beatissimum Marcellinum, predictę Romanę urbis pontificem, confirmantes, Ut ante gladio interirent quam sacram fidem Christi, quam acceperant, violarent. Recepti igitur a Diocliciano Cęsare iubentur, ut post Maximianum Cęsarem collegam itinere, quo cęperant, Gallias tenderent.

R Triumphant sancti martyres cristi, qui sub Maximiano mortem decreverunt suscipere et cum sancto Mauricio regna celestia adsumperunt.

V Flagrabat in beatissimis martyribus gloriosus ardour, quia trucidati ferro a Maximiano perempti sunt. ...

(2) Lc III Maximianus Cęsar, usu quidem militię bellis aptus sed idolorum specialis cultor, ferus animo, avaricia crudelis, libidini deditus cęterisque vitiis obsessus Severitatem imperatoriam nimia crudelitate polluerat. In Galliam properans ad Alpium Penniarum aditum venit. Transmeantibus iter Alpium post arduam et orridam viam subita aequalis loci campestris occurrit grata planities. Quo in loco oppidum factum est, quod Octodorus nomen accępit, Circa quod [aut] inrigua fluminibus prata aut agrorum fertilis cultura porrigitur, pręcipue deinde Rodani fluminis

In capite paginate: Tunc Mauricius primicerius paululum a satellitibus regiis segregatus convocat legionem et hac oration sanctiores alloquitur. Ps exultate iusti in seculorum. Amen A Gratulor virtuti vestrę, commilitones obtimi, quia amore religionis nullam Cęsaris preceptum attulit formidinem. Ps Benedicam dominum ... Seculorum Amen.

validus cursus offertur, [qui mole sua leniter fluens regionis ipsius gratiam propria amoenitate commendat]. Transcensis igitur Alpibus Maximianus Cęsar Octodorum venit ibique sacrificaturus diis suis convenire exercitum iussit atroci proposita iussione ut per aras demonibus consecratas iurarent coęquales sibi animis contra Bagaudorum turbas esse pugnandam, christianos vero velut inimicos diis suis ab omnibus persequendos.

R ......

L IIII Quod ubi primum pervenit ad noticiam Thebaidę legionis preteriens Octodorense oppidum ad locum, cui nomen Augauno est, celeriter properavit, ut octo milium spacii ab Octodoro separata necessitatem committendi sacrilegii preteriret. [Acaunum accolae interpretatione Gallici sermonis saxum dicunt]. Quo in loco ita vastis rupibus Rodani fluminis validus cursus artatur, ut commeandi facultate subtracta constratis pontibus viam fieri itineris necessitas imperaret. Undique tamen inminentibus saxis parvus quidem sed amoenus irriguis fontibus campus includitur, Ubi fessi milites regionis Thebeę post laborem tanti itineris resederant. O quanta reverentia excolendus est sacer [Acaunensium] ille locus, in quo tot pro Christo martyrum milia ferro Cęsaris puniuntur!

R Ecce factus est sacer ille Augaunensium locus per suffragia sanctorum salus presentium presidium futurorum. V Beati qui persecutionem paciuntur propter iustitiam, quoniam ipsorum est regnum cęlorum. Suffragia. In II nocturnam. Tenemus ecce arma et non resistimus, quia magis mori quam occidere parati sumus. P Dominus nostrum Gloria seculorum.Amen. A Traduntur neci quos ordo repperit numerandi. Lęti percussoribus cervices prebebant. O Exaudi deus. Gloria seculorum Amen. A Hac igitur crudelitate confectus est sanctorum populous qui contempsit rem presentium ob spem futurorum. P Exaudior.

Seculorum. Amen A Hec sacra legio cum sanctis angelorum legionibus iam collaudat in cęlis dominum deum Sabaoth. P Deus vener.. gs. Seculorum. Amen linea deleta V Letamur in domino

(3) L V Maximianus Cęsar, dum ad sacramenta superius memorata cunctos in exercitu suo cogeret, agnovit pretergressam, ut diximus, legionem. Subito iracundię furore repletus satellites mittit, ut hii legionem ad sacramentorum suorum sacrilegia revocarent. Erat in eadem legione primicerius Mauricius et signifer Exuperius et Candidus senator, qui ita militonibus suis preerant, ut amore potius divinitatis quam terrore militari oboedienda preciperent, viri in rebus bellicis strenui et virtute nobilis, sed fide nobiliores. Erga imperatorem fortitudine, erga Christum devotione certabant. Evvangelicis preceptis sub armis custodes reddebant quę dei erant deo, et quę Cęsaris Cęsari restituebant. Requirunt itaque quid Maximianus Cęsar ira dictante mandasset. Dictum ab his est, quod Cesar iusserat, milites omnes immolasse hostias, libasse sacrificia et sacramenta fanatici ordinis prebuisse, iubere Cęesarem, ut legio festinanter revertens ad commilitonum se prepararet exemplum.

R Letantur hodie sancti martyres Christi ante conspectum domini. Sanctus Mauricius et Exsuperius et beatus Candidus una voce clamabant dicentes: Offeramus nos cum sociis nostris sequi martyrium, V Sancti martyres Christi inter manus peccatorum invocabant dominum et dicebant: Offeramus.

L VI Tunc hii qui preerant legioni miti affatu dederunt responsum, ob hoc transgressi Octodurum, quia iam fama ad eos sacrificiorum ordine pervenisset, fas sibi visum esse, ne dęmonum aras Christiani contaminari viderentur, [esse sibi in animo] deum vivum colere, traditam in orientali more religionem usque ad diem vitę perenniter custodire, ad bellorum usu legionis paratam esse virtutem, Ad committenda vero sacrilegia, sicut Cesar pręcepit, Octodorum non redire.

(4) Reversus itaque satelles nuntiat obstinatos esse animos legionis nec velle preceptis imperatoriis oboedire.

R In circuitu tuo domine V Magnus dominus

L VII Tunc Maximianus Cęsar iracundię nimietate succensus ad hanc vocem subito furore prosiluit (prosilivit m.s.) dicens: "Ergo milites mei imperatoria precepta et sacrorum meorum ordinem spernunt! Sanciendum erat vindicta publica etiam si tantum maiestatem regiam contempnere voluissent; iungitur dispectui meo cęlestis iniuria et mecum pariter religio Romana contempnitur. Sentiat contumax miles me non solum michi sed etiam diis meis dare posse vindictam; iam fidissimorum meorum turba festinet, decimum quemque morti funesta sors prębeat, discant ęqualem necem quos ordo premiserit moriendi, Qualiter Maximianus vel sibi vel diis suis hac severitate dederit ultionem!"

(5) Post hanc vocem aparitoris iussio infausta porrigitur, ad legionem velociter properatur, crudelia precepta reserat. Traduntur neci quos ordo repperit numerandi, lęti percussoribus cervices prębebant solaque inter eos erat de gloriosę mortis occupatione contentio. Perfecto itaque scelere ut Octodorum legio redeat iubetur.

R Sancti mei qui in isto seculo V Venite ad me

L VIII Tunc Mauricius primicerius paulolum a satellitibus regiis segregatus convocat legionem et hac oratione sanctiores alloquitur: "Gratulor virtuti vestrę, commilitones optimi, quod amore religionis nullam vobis Cęsaris preceptum adtulit formidinem; gaudentibus quodammodo animis tradi ad necem gloriosam commilitones vestros vidistis. quibus timui ne quisquam, quod armatis est facile specie defensionis, beatissimis funeribus manus obviam afferre temptaret! Iam michi ad huius rei interdictum Christi nostri parabat exemplum, qui exemptum vagina apostoli gladium proprię vocis iussione recondit, docens maiorem armis omnibus Christianę confidentię esse virtutem. Hic deus Christus plane mentes nostras manusque prohibuit, ne quisquam divino operi mortalibus dextris obstitisset. Quin immo cępti operis fidem perhenni religione complerent! Actenus exempla sacris inserta codicibus legebamus; iam nunc per nosmet ipsos quos sequi deberemus aspeximus. Ecce vallatus sum commilitonum meorum corporibus, quos de latere meo funestus satelles abstraxit, aspersus sum cruore sanctorum et [sacri] sanguinis reliquias vestibus meis porto et dubito eorum sequi necem, [quorum] gratulans admiror exemplum? Et vacat cogitare quid imperator iubeat, qui sorte [mihi] mortalitatis ęqualis est. Si habere aliquid virium imperatoria precepta potuissent, circa beatissimorum trium puerorum corpora regis Persarum valuisset incendium nec contempnere ora leonum lacu clausus evadere potuisset propheta.

[Es folgen weitere Stundengebete.]